Handschoenen: latex, vinyl, nitril of PE

Waarde van de verschillende materialen

Het gebruik van disposable handschoenen is inmiddels een goed hygiënisch gebruik geworden in Nederland: in de schoonmaak, horeca, zorg, laboratoria, kappers, nagelstudio's, paramedische praktijken, tattoo shops en tal van industrieën zijn ze niet meer weg te denken. Maar het hoeft zeker niet altijd latex te zijn. Ook nitril, vinyl en polyethyleen verdienen een plekje.

Latex

Latex was de natuurlijke grondstof toen Goodyear in 1894 voor het eerst handschoenen als persoonlijk beschermingsmiddel ontwikkelde voor operaties. Deze eerste handschoenen beschermden de handen van de medische staf, die anders veel nare chemie moest gebruiken om de handen voldoende te ontsmetten. Maar ook de patiënten bleken erbij gebaat doordat het aantal postoperatieve infecties flink terugliep.

Sindsdien heeft het gebruik van latex handschoenen een enorme vlucht genomen. En naarmate het gebruik toenam, groeide ook het aantal gebruikers dat allergisch reageerde op de rubber-eiwitten. In de vorige eeuw werden sensibilisatie en allergie voor natuurrubber een groot probleem voor ziekenhuismedewerkers. Eind jaren negentig van vorige eeuw bleek bijna 10% van het ziekenhuispersoneel een latex-allergie te hebben ontwikkeld.

De komst van alternatieven zoals vinyl en nitril heeft dit arbo-probleem gelukkig weer verminderd: sensibilisatie ontstaat soms pas na jaren van blootstelling aan latex, maar kan ook afnemen of zelfs verdwijnen als de blootstelling substantieel minder wordt. Desalniettemin blijft latex het beste materiaal voor wie veel belang hecht aan de tastzin en de fijn motorische controle die deze handschoenen bieden.

Vinyl

De eerste veel geproduceerde opvolger voor latex was polyvinyl chloride, kortweg PVC of vinyl. Het is een veel makkelijker produceerbare en goedkopere grondstof dan latex of nitril. Handschoenen van dit materiaal zijn dus ook goedkoper en zijn prima als je ze maar kort gebruikt.

Ze gaan niet lang mee omdat ze aangetast worden door allerhande veel voorkomende chemicaliën, zoals bijvoorbeeld in de meeste handcrèmes en reinigingsmiddelen voor werkoppervlakken. En je kunt ze beslist niet gebruiken als je voedsel aanraakt. Om deze handschoenen in vorm te krijgen en enigszins flexibel te maken, wordt de PVC molecuulstructuur namelijk verrijkt met ftalaten. Die lossen op in contact met vetten en vervuilen zo het voedsel.

Nitril

Nitrilbutadieenrubber is ontwikkeld door BASF en Bayer als synthetisch rubber. Het is sterker dan latex en ook bestendiger tegen oliën, natuurlijke vetten, basen en zuren, maar iets minder flexibel. Ook is het materiaal veilig in contact met voedsel en is het onwaarschijnlijk dat het allergische reacties uitlokt.

Omdat Maleisië als rubberproducent al de meeste latex handschoenen fabrieken had, is daar ook de meeste productie van nitril handschoenen. Al groeit de concurrentie uit andere Aziatische landen, soms ook met een iets andere kwaliteit grondstof: nitril voor disposable handschoenen bevat ongeveer 33 a 34% acrylonitril. Is het gehalte lager (soft nitril) dan worden de handschoenen flexibeler maar nemen de treksterkte en weerstand tegen chemicaliën af. Meer acrylonitril verbetert de sterkte en de weerstand tegen chemicaliën, maar maakt het materiaal minder flexibel bij lagere temperaturen. De juiste balans is dus belangrijk.

Polyethyleen

Handschoenen van polyethyleen (high density polyethyleen - HDPE) zijn niet flexibel. Het draagcomfort is gering: niet vergelijkbaar met latex of vinyl. Toch is het de misschien wel meest voorkomende wegwerphandschoen. Ze zijn goedkoop, sterk, recyclebaar en bestendig tegen brandstoffen, en vele andere chemicaliën. Prima dus bij allerhande klusjes waarbij je je handen even wilt beschermen.